KÜLTÜR GELENEK VE GÖRENEKLERİ

         Orta Anadolu köylerinden çok farklı değildir. Düğünler, Bayramlar ve Cenazeler genellikle bir araya gelme nedenleridir. Tüm köy halkının sosyal içerikli işleri için kullanabileceği bir köy odası (şu anda köy kahvehaneleri bu görevi üslenmektedir)bulunmaktadır. Burada davetler, toplantılar ve yemekler tertiplenebilmektedir. Genellikle, camide okunan mevlitten sonra burada geçmişlerin hayrına yemek verilir. Bu yemekler genellikle evlerde hazırlanır ve köy odasına taşınarak servis yapılır. Burada hazır yer sofraları kullanılır. Köyün yaşlıları ve misafirler şark köşesi şeklinde düzenlenmiş salonda otururken, gençler hizmet eder.

CENAZE TÖRENLERİ

         Cenazelerde tüm köylü bir araya gelir. Tam bir dayanışma sergilenir. Cenazenin toprağa teslim edilmesinden sonra, köylü topluca cenaze evine giderek taziyede bulunur. Bu sırada ölü yakınları taziyeye gelenlere yemek verir. Eskiden bu gelenek tamamen tersine işlerdi. Yani, köylü cenaze çıkan eve bir hafta boyunca yemek taşır, köyden ve dışarıdan gelenleri köylü ağırlardı. Bugün bu gelenek tamamen tersine işlemektedir.

        Köyde cenaze olduğunda, düğün, nişan vs. gibi eğlenceli toplantılar varsa, bunlar durdurulur. Cenazenin defnedildiğinin ertesi günü düğün sahibi aile, cenaze evine giderek ölünün ruhu için Kur'an okutur. Ve ölünün ailesinden düğün veya nişan törenine devam etmek için izin ister. Ancak ondan sonra düğün veya nişan törenine devam eder.

BAYRAMLAR

         Arefe günü, ikindi namazında bütün köy erkekleri camide toplanır. Mevlitler okunur, Kur'an okunur. Namazdan sonra topluca köy mezarlığına gidilir. Burada da Kur'an okunur ve mezar ziyaretleri yapılır.              

    Eski yıllarda kadınlar mezarlık ziyaretine hiç gitmezken, şimdilerde, erkekler mezarların başına dağılınca kadınlarda mezarların başına gelirler.       

       Bayramlarda ise bütün köy halkı (erkekler) Bayram namazında camide bir araya gelir. Kılınan Bayram namazından sonra cemaat hemen dağılmaz. Önce yaşlılar dışarı çıkar ve caminin önünde sıralanır. Her çıkan bu sıraya durarak yeni çıkanlarla bayramlaşır. Böylece bütün köy bayramlaşmış olur. Bundan sonra cemaat dağılır. Herkes evine gider ve eşiyle, çocuklarıyla, yakınlarıyla bayramlaşır. Kahvaltıdan sonra ise komşularla ailece bayramlaşma faslı başlar. Bu arada, bayramdan önce ölenlerin (ilk bayram ziyareti) evleri ziyaret edilerek Kur'an okunur, başsağlığı dilenir. Acıları paylaşılır. Bu usul Kurban Bayramında da aynı şekilde yürür. Bir tek farkla ki; bayramın birinci günü genellikle Kurban kesme işine ayrılır. Bayramlarda çocuklar ev ev gezerek bayram şekeri toplarlar.

DÜĞÜNLER

        Düğünün temeli kız istemeyle atılır. Kız istemeye erkek tarafı yaşlılarıyla gider. Her şey önceden ayarlanmış olmasına rağmen, bu gelenek tekrarlanır. Erkek evi adına oraya gelen en yaşlı kişi, "Allah'ın emri peygamberin kavliyle, kızınız.......'i, oğlumuz .......'a itiyoruz der. Söz kesilir. Lokum yenilir, şerbetler içilir. Yüzükler takılır. Böylece iki genç sözlenmiş olur. Eskisi gibi "Başlık" dayatmaları kalmamıştır. İki aile birlikte çocuklarının mutlu geleceği için tüm imkanlarını seferber etmektedirler. Bu söz kesme genellikle aile arasında yapıldığı için, bu işi bütün komşulara duyurup meşrulaştırmak adına bir de Nişan töreni yapılır. Nişana bütün komşular çağrılır. Bu çağırma eskiden "okuntu" göndererek yapılırdı. "Okuntu" ya bir havlu, ya bir metre kumaş olurdu. Doğal olarak yakın akrabaların okuntuları da biraz ağır olurdu. Elbiselik kumaş vs. gibi. Tabi bu okuntuya göre de hediye gelirdi.

     Nişanlarda takılan takılar düğün sahibi tarafından not edilir. Düğüne gelenlerin düğünü olduğu zaman ona göre takı takılır. Nişan törenlerinde önceleri davul-zurna yerine sadece bağlama çalınırdı. Ancak son zamanlarda nişan törenleri de düğün törenleri gibi kapsamlı yapılmaktadır. Nişandan sonra, bütün eksiği tamamlanan yeni ailenin bir araya gelmesi için düğün töreni yapılır.

       Düğünler yazın meydanlarda, genellikle düğün sahibinin evine en yakın meydanda yapılır. Davul ve zurna düğünlerin vazgeçilmez çalgılarıdır. Bu arada Bağlamasız da düğün yapılmaz. . Halaylar davul-zurna eşliğinde çekilir. Mahalli oyunlar Bağlama eşliğinde oynanır.

        Düğünlere bütün köy, hısım akraba herkes çağrılır. Nişanda takı takamayanlar düğün töreninde takılarını takarlar. Gelinin çıkmasından önceki akşam, karşılıklı kınalar gönderilir.

       Kına, üzeri güzel ve renkli bir kumaşla örtülmüş bir tepsi içine ve başka hediyeler eşliğinde gönderilir. Aynı anda erkek evinde ve kız evinde kınalar yakılır.

      Ertesi gün damat giydirme töreni dualarla yapılır.

     Koşu yarışı yapılır birinci gelene düğün sahibi tarafından Horoz hediye edilir. Şimdilerde pek uygulanmamaktadır.

    Erkek evinden gelen kalabalık bir grup kız evine gidilir. Gelinin eşyaları temsili olarak sandık, ayna, yastık alınır ve gelin aracına bindirilerek damadın evine gidilir. Gelin ve damat araçtan inmeden damadın anne ve babası temsili güreş yapılır, erkek yenilir. Gelin damadın evine girer.

     Aynı günün akşamı, gelinle damadın bir araya geldikleri geceye de "Gerdek gecesi" denir. Düğünden yaklaşık bir hafta kadar sonra ise, gelin ve damat, kız evine "el öpmeye" giderler. Bu ziyaretin anlamı; "Biz artık bir aileyiz" mesajını komşulara vermektir.

    Sünnet düğünleri benzer şekilde davul-zurna veya bağlama çalınmak suretiyle yapılmaktadır. 

ASKER VE HACI UĞURLAMA

     Asker Uğurlama merasimleri ise aynı tertip askerlerin akraba ve tanıdıkları tarafından yemek verilir. Yaklaşık 15 gün asker adayları farklı evlerde yemek verilmek suretiyle ağırlanır. Uğurlama merasiminde ise genelde otogar, havaalanı ve  meydandan herkesle vedalaşmak suretiyle yapılır. Helallik alınan şahıslar harçlık cebine koyarlar.

     Hacı uğurlamada otogar veya havaalanından helalleşmek suretiyle dualar içinde Mekke ve Medine'ye uğurlanır.

HALAYLAR .

      Yöre halay oyunlarının en tanınmışı Köprüden geçti gelin türküsü ile çekilen halay dır.

       Bu halay genellikle düğünlerde ve diğer eğlentilerde oynanır.  Halaylar genelde sözsüzdür ve davul zurna eşliğinde oynanırlar. Hoplatma bölümünde söz de bulunabilir.

     Köyümüzde ayrıca Üç Ayak Horonu, Hop Barlem, Yeldirme ve Köroğlu ezgisiyle oynanan Sinsin oyunu oynanmaktadır.

KÖPRÜDEN GEÇTİ GELİN

Köprüden Geçti Gelin
Saç Bağın Düştü Gelin...
Diloy Loy  Halden Bilmez Diloy Loy,
Söz Anlamaz Ne Fayda.
 

Eğil Bir Yol Öpeyim,
Gençliğim Geçti Gelin...
Diloy Loy  Diloy Diloy Diloy Diloy Loy,
Halden Bilmez Diloy Loy,  
Söz Anlamaz Ne Fayda.
 

Köprüden Geçemiyom,
Az Doldur İçemiyom...
Diloy Loy  Halden Bilmez Diloy Loy,
Söz Anlamaz Ne Fayda.
 

Sen Benden Geçtin Ama,
Ben Senden Geçemiyom...
Diloy Loy  Diloy Diloy Diloy Diloy Loy,
Halden Bilmez Diloy Loy,
Söz Anlamaz Ne Fayda.

MUHABBET OYUNLARI

Bu oyunlar belli bir düzen içerisinde olmayıp, adı geçen türkünün ezgi ve ritmine uygun olarak oynanır. Bu oyunlardı da düz oyunların figürleri serbest olarak kullanılır. Genellikle düğün, kına nişan gibi törenlerde oynanan bu oyunlar erkekler tarafından düzenlenen sazlı, sözlü muhabbetlerde oynanır.

KADIN OYUNLARI

Daha önce sözü edilen, zeybekler dışındaki tüm oyunlar kadınlara figürlerle kadınlar tarafından da oynanmaktadır. Bunların dışında sadece kadınlar tarafından oyunlarada araştırma grubumuzca rastlanmıştır.

Allılar:  

Allılar, Anadolu'nun güzel ve genç kızının sevdasını bir sevecen yüreğin hoplayışı ile dile getirmesidir. Anadolu kızı sevdiğini görmüş sevinçten oynayı vermiştir. Sevdiğine güzel görünmek için bu oynayış içerisinde "bak aynaya, ko bellere bellere, al giydim alsın diye, mor giydim sarsın diye" sözleriyle duygularını dile getirir.

Oldukça kıvrak olan bu oyun iki kadının karşılıklı, ayaklarını çapraz yapıp sekmeleri ve bu sekişi el ve kol hareketleriyle tamamlamaları ile oluşmaktadır. Yapılan her hareketinin kendine özgü bir anlamı vardır. Genç kız el hareketleriyle kiminde aynaya bakarak süslenmekte, kiminde de ellerini bırakarak meydana süzülmektedir.

HÜDAYDA

Hüdayda (Fidayda): Ankara yöresinin bilinen oyunlarından birisidir. Adını yıllar öncesinin Ankara'sında yaşanmış, hatta padişaha rakkaselik yapmış, güzel, güzel olduğu kadar işveli, şuh bir dilber olan bahtsız Fatma (Hüda)nın öyküsünden almıştır.

Hüdayda oyunun sadece ikişer kişilik gruplarla oynanması kendine özgü özellikleri arasındadır.

Oyuncular karşılıklı tatlı bir kasılmayla ağır ağır (kostak kostak) gezinmelerinden sonra oyuna girilir.

Durgun denizin meltem rüzgarında hafif hafif sallanan dalgaları gibi, efe si- lahlığından silahını çeker, önce sağa, sonra sola, sonra tekrar sağa sallanarak silahını ateşler. Karşılıklı gidiş geliş ve yan yana sekiş hareketleri durgun denizde kanat çırpan martı güzelliğindedir.

Ankaralı, küpteki bulguruna kadar yedirdiği bu güzel şuh ve işveli hüdaydasına bağlanmasıyla şöyle seslenir:

Dama çıkma kaşa çık

Arpalar kara kılçık

Eğer beni seversen

AI bohçanı yola çık.

Hüdayda da Ankaralı Hüdayda

Beşyüz altın yedirdik bir ayda

Beş yüz daha yedirsek, ne fayda